Update: composieten & innovatie

Beste leden,

Regelmatig krijgt u een update van ons waar we staan om composieten en innovatie op de agenda te krijgen bij de overheid. Ik kan me voorstellen dat het best lastig te volgen is af en toe, dus daarom geef ik graag een overzicht van alle inspanningen tot nu toe en de plannen voor het komende jaar.

Toen we 3 jaar geleden begonnen, werd CompositesNL nog niet gezien als gesprekspartner door de overheid. De dialoog vanuit de sector naar de overheid was nog niet erg gestroomlijnd. Er waren wel initiatieven, soms meer vanuit de kennisinstituten gedreven, soms meer vanuit de grote bedrijven. Het omvatte niet de gehele sector en daardoor ontbrak de kritische massa.

De uitdaging was voor ons ook ook hoe innovatie in Nederland georganiseerd is. Innovatie is gegroepeerd via de topsectoren, waarin bedrijven, kennisinstellingen en overheid samenwerken om innovatieplannen te definiëren en met elkaar uit te voeren. Composiet is natuurlijk heel cross-sectoraal, met toepassingen in alle topsectoren. Daarbij is het in de basis een materiaaltechnologie en meer specifiek een Kunststoftechnologie.
En daar zat precies een split: composiet werd met name vanuit topsector HTSM (High Tech Systems and Materials) bekeken, terwijl de chemische kennis van kunststoffen bij topsector Chemie zit. We hebben daarom ook aangestuurd op een samenwerking tussen HTSM en Chemie voor het gebied van composieten. Dat is goed gelukt en beide topsectoren en boegbeelden (Marc Hendrikse van HTSM en Emmo Meijer van Chemie) zijn fijne supporters geworden van onze mooie composiet sector.

JEC World
De laatste twee jaren is het JEC in Parijs aangemerkt als strategische beurs (en we verwachten dat dit de komende jaren ook zo blijft), waarbij we een aanzienlijke financiële ondersteuning krijgen om een mooi Nederlands programma en paviljoen te maken. Voor het eerst hebben we tijdens JEC World 2020 een mooie samenwerking tussen beide topsectoren.

Missie gedreven beleid
Tegelijkertijd is de aanpak van innovatie gaan veranderen. Waar voorheen innovatie vooral bekeken werd vanuit economisch perspectief, stuurt de overheid nu heel duidelijk aan op maatschappelijk belang. Alleen innovaties die concreet bijdragen aan de maatschappelijke uitdagingen worden ondersteund. Met noemt dat ‘missies’ en de term missie gedreven beleid komt vaak voorbij (zie hier een video). Voor ons is dat helemaal niet slecht gebleken. Composiet kan natuurlijk een hele concrete bijdrage leveren aan duurzaamheid (lichtgewicht, langere levensduur, minder onderhoud) maar ook aan veiligheid (denk aan Defensie, kogelwerende producten, etc).  Tegelijk zijn er ook nog uitdagingen om composiet in zichzelf duurzamer te maken (recycling, reparatie, duurzamere materialen) en om de adoptie van composiet te versnellen (automatisering, digitalisering, regelgeving en kwalificatie).
Het ingewikkelde van het beleid in Nederland is dat er betrekkelijk weinig concrete middelen zijn. Er zijn weinig concrete subsidiemogelijkheden om innovatieprojecten op aan te vragen.  Het ministerie van Economische Zaken en Klimaatverandering (EZK) geeft aan dat men verwacht dat dit gaat veranderen. Natuurlijk vragen wij: “hoe dan?”, maar dat weet men concreet nog niet. Er zijn geluiden dat er een fonds opgericht wordt van waaruit de overheid gaat investeren in o.a. de lang termijn innovatiekracht van Nederland.

Hoe dan ook was het belangrijk om het netvlies te komen. Vanuit CompositesNL willen we er klaar voor zijn dat, wanneer er nieuwe middelen komen, we als een belangrijke technologie aangemerkt zijn. Daarom zijn we ongeveer 2 jaar geleden begonnen met het ontwikkelen van een Nationale Composiet Agenda, die vorig jaar op JEC World 2019 gelanceerd is. Dit document geeft aan waar we als sector op in willen zetten en hoe we dat willen gaan organiseren. Daar hebben velen van jullie een bijdrage aan geleverd, waarvoor dank!
Hierdoor, en door onze constante lobby, wordt composiet nu als een van de ‘sleuteltechnologieën’ gezien. Een mooi voorbeeld daarvan is hier te lezen waarbij composiet in een adem genoemd wordt met “AI, quantum, fotonica, composieten en nanotechnologie“. Wat we horen is dat men vooral ook gecharmeerd is van composiet omdat het een concrete maaktechnologie is, waar denkkracht en handvaardigheid bij elkaar komen, met een sector die heel breed is.

De eerste stap naar het nieuwe beleid is de aankondiging geweest van het Kennis & Innovatieconvenant 2020 – 2023 (KIC), dat op 11 november door staatssecretaris Mona Keijzer gelanceerd is.  Dat event vond plaats in het Digital Factor for Composites fieldlab op Ypenburg en dat was natuurlijk meteen een mooie gelegenheid voor iedereen (250 bezoekers) om high tech composiet technologie te zien.  Om composiet nog concreter en meer visueel toe te lichten hebben we in de aanloop daar naartoe een korte film gemaakt om te laten zien wat composiet kan bijdragen aan de missies.

Waar staan we nu?
Het eerste is dat CompositesNL nu heel duidelijk als de gesprekspartner wordt gezien voor de overheid.  Ten tweede is composiet aangemerkt als een sleuteltechnologie waar de overheid in wilt investeren.  De grote vraag is nu: hoe? Om klaar te zijn als de middelen concreet komen (we verwachten in het voorjaar), is Bouke Veldman bezig om een uitvoeringsplan te maken van de eerste concrete innovatieprojecten. We zoeken daarbij vooral naar grotere projecten met kritische massa, die een concrete bijdrage hebben aan het oplossen van het klimaatvraagstuk en die snel van start kunnen gaan.

Als u ideeën heeft, meer dan welkom!

Vriendelijke groet,
Marcus Kremers